منطق آشپزخانه بی دیوار (اُپِن) - وبلاگ معمای ویژه

به گزارش وبلاگ معمای ویژه، عباس عبدی در اعتماد نوشت: یکی از روحانیون در مورد معماری آپارتمان ها نکته ای را گفته است که به مذاق عده ای خوش نیامد، در حالی که اصل بحث او درست بود، فقط زاویه ورودش ایراد داشت. رییس شورای فرهنگ عمومی و امام آدینه یکی از شهر های استان اصفهان گفت: آشپزخانه اُپن مدل مناسبی برای منزل مسکونی نیست، زن نباید در معرض دید مهمان باشد.

زن باید هنگامی که در خانه مهمانی وجود دارد، بتواند بدون آنکه در معرض دید مهمان باشد کار های خود را انجام دهد و از نگاه دیگران مصون و محفوظ بماند. اگر از زاویه یک فرد سنتی به مساله نگاه کنیم، کاملا درست است، خانه آنان باید دارای اندرونی و بیرونی باشد. آقای خانواده در بیرونی از مهمانان استقبال می نماید و همه چیز در اندرونی آماده می گردد و هیچ ارتباطی میان اندرونی و بیرونی وجود ندارد فقط استکان چای و ظرف غذاست که از زیر پرده آورده یا پشت در گذاشته می گردد و آقا یا خدمتکار مرد آن ها را برداشته و پس از خوردن، ظرف هایی که محتوای شان خالی شده است را برای شستن به اندرونی عودت می دهند.

خانم حتی نام هم در عرصه عمومی ندارد، بیشتر به عنوان والده مکرمه یا صبیه یا والده آقا مصطفی معرفی می شوند. زنان اندرونی از متن آنچه که میان میزبان و مهمان در بیرونی می گذرد، آگاه نیستند و نباید هم باشند. اگر هم مهمانان همراه با اهل و عیال باشند، خانم های همراه آنان نیز راهی اندرونی می شوند. این شرایط چنان طبیعی است که اگر این خانواده را بیاوریم در یک آپارتمان با آشپزخانه اُپن، قطعا دچار مشکل می شوند و در اولین گام با کشیدن دیوار یا پرده آن را جداسازی می نمایند. در حالی که در یک خانواده تازه مساله به کلی فرق دارد، چون نقش و جایگاه زن تفاوت دارد. کمتر پیش می آید که مهمانی ها چنین حالتی داشته باشد.

خانم میزبان نیز جزیی و حتی مهم از مهمانی است و چه بسا میزبان اصلی است. او هنگام کار در آشپزخانه هم می خواهد در جمع حضور داشته باشد و مهم تر اینکه او تنها نیست، بلکه همسر و فررندانش نیز باید در آشپزخانه بیایند و حتی میزبان هم بعضا در پذیرایی و آشپزی مشارکت می نماید. این فرهنگ آنان است که چنین معماری را ایجاد می نماید و نه برعکس. همچنان که فرهنگ خانواده سنتی، معماری اندرونی و بیرونی را ایجاد نموده بود و نه برعکس. مشکل این آقای روحانی این است که معماری را متغیر مستقل در نظر گرفته است، در حالی که معماری تابع دیگر اجزای فرهنگی است. حداقل در این مورد به خصوص این معماری آشپزخانه بی دیوار و باز نیست که نقش زن و جایگاه او را معین می نماید، بلکه این نقش زن و جایگاه او در خانواده است که معماری را شکل می دهد. البته معماری هم اثر متقابل می گذارد. خانواده ها بر اساس چنین فرهنگی اقدام به خرید خانه ای می نمایند که معماری مناسب را برای زندگی آنان دارد.

اگر امروز آپارتمان ها دارای آشپزخانه اُپن است این ناشی از توطئه دیگران نیست. اگر همان آقای روحانی اقدام به مسکن سازی کند و آشپزخانه آن اُپن نباشد، در این صورت یا کسی آن را نمی خرد یا در اولین گام دیوار آن را برداشته و آن را باز و اُپن می نماید. این ساده انگاری است که بگوییم با تغییر این معماری می توان فرهنگ رفتاری زنان تازه را تغییر داد. حتی اگر آپارتمان 300 متری هم داشته باشید، باز هم اغلب زنان خواستار باز شدن آشپزخانه می شوند. فهم این نکته از آنجا مهم است که بدانند مساله اصلی معماری نیست، بلکه تحول در نقش و جایگاه زن در خانواده مساله اصلی است و تحول این نقش نیز بیش از آنکه توطئه دیگران یا انحراف باشد امری طبیعی است. احتمالا اگر آقایان نگاهی به بچه ها و اطرافیان جوان تر خود نمایند، متوجه مساله خواهند شد.