آشنایی با انواع طرح کسب و کار
به گزارش وبلاگ معمای ویژه، هر کسب و کاری برای تبدیل شدن از ایده به عمل و رشد کارآمد به یک برنامه عملی رسمی و ساختاریافته احتیاج دارد. بیزینس پلن همان برنامه عملی است که جزییات اقدامات لازم را در خود دارد و بسته به اهداف از نظر قالب و محتوا متفاوت هستند. در این مقاله می بینیم که انواع طرح کسب و کار کدام هستند و نحوه استفاده موثر از آنها را شرح می دهیم. پیشتر و در مقاله ای جامع نحوه نوشتن یک طرح تجاری را شرح داده ایم که از اینجا می توانید آن را مطالعه کنید.
بیزینس پلن چیست؟
بیزینس پلن یا همان طرح تجاری کسب و کار هدایت است که اهداف را تعریف نموده و جزئیات مراحلی را که باید برای دستیابی به یک هدف تجاری خاص برداشته گردد بیان می نماید. انواع طرح های کسب و کار در طول رشد یک شرکت از راه اندازی تا توسعه آن استفاده می گردد تا مسیری برای موفقیت فراهم گردد.
انواع طرح کسب و کار
در ادامه پر کاربردترین انواع طرح کسب و کار را با هم مرور می کنیم:
طرح استارتاپ
طرح استارتاپ یک طرح تجاری است که یک شرکت تازه به سرمایه گذاران بالقوه خود ارائه می دهد تا بتواند بودجه راه اندازی دریافت کند. طرح های استارت آپ به عنوان طرح های اولیه عمل می نمایند که کسب وکارها می توانند در صورت احتیاج با رشد شرکت آن ها را تنظیم نمایند. یک طرح جامع شامل اطلاعات زیر خواهد بود:
- خلاصه اجرایی
- آنالیز اجمالی شرکت
- پیشینه مدیریت
- چه خدمات یا محصولی شرکت ارائه می دهد
- گزاره ارزش
- برنامه استراتژیک بازاریابی
- ارزیابی های بازار
- هزینه های راه اندازی پیش بینی شده
- پیش بینی جریان نقدی و انتظارات عایدی و سود
بنیانگذاران کسب وکار در بخش مالی باید استراتژی خروج سرمایه گذاران و نحوه برنامه ریزی خاص شرکت برای استفاده از پول سرمایه گذار را توضیح دهند.
طرح راهبردی
یک طرح کسب و کار راهبردی استراتژی هایی را که یک شرکت برای دستیابی به اهداف کلی خود استفاده می نماید به تفصیل توضیح می دهد. بیشتر برنامه های استراتژیک شامل پنج جزء اصلی هستند:
- بیانیه ماموریت شرکت
- منظره شرکت
- عوامل کلیدی برای موفقیت شرکت
- استراتژی هایی برای رسیدن به اهداف
- مهلت اجرا
طرح راهبردی معمولا برای اهداف داخلی شرکت بوده و فقط به یک برنامه اساسی برای کل سازمان است. هنگام تهیه این نوع برنامه مدیریت باید نقاط قوت شرکت را ارزیابی نموده و زمینه هایی را که می تواند با استفاده از تجزیه و تحلیل SWOT بهبود یابد معین کند.
تجزیه و تحلیل SWOT مخفف نقاط قوت ضعف فرصت ها و تهدیدها است و به سازمان ها آگاهی بیشتری از عواملی که بر تصمیمات تجاری تأثیر می گذارند می دهد. با انجام یک تحلیل SWOT مدیریت می تواند معین کند که کدام استراتژی ها برای استفاده از نقاط قوت انتخاب فرصت های مناسب و غلبه بر چالش های بالقوه کشف شده به وسیله ارزیابی برترین است.
بخش مهلت اجرا طرح راهبردی نشان می دهد که چگونه استراتژی های انتخاب شده شرکت را به سمت نقاط عطف تعریف شده خود سوق می دهد. این بخش ممکن است شامل دستورالعمل هایی برای تخصیص منابع و تاریخ های کلیدی برای تکمیل اهداف مختلف باشد.
طرح امکان سنجی
یکی دیگر از انواع طرح کسب و کار طرح امکان سنجی است. این طرح زمانی نوشته می گردد که یک شرکت در پی یک سرمایه گذاری تجاری تازه مانند فراوری یک محصول تازه در یک بازار موجود یا فروش محصولات فعلی به یک بازار تازه است. این نوع طرح جزئیاتی را ارائه می نماید که چه بازاری می خواهد محصول یا خدماتی را بخرد و آیا آن سرمایه گذاری تازه به سود ارزشمندی برای شرکت منجر می گردد یا خیر. طرح های تجاری امکان سنجی معمولا فقط شامل اطلاعاتی در خصوص اندازه فروش محصول یا وجود بازار پیشنهادی می گردد و بازدهی بالایی از سرمایه گذاری ارائه می دهد. این نوع طرح ممکن است به تحقیقات بازار در قالب تامین مالی جمعی یا آزمایش محصول احتیاج داشته باشد تا بقای محصول در بازار معین گردد.
طرح عملیاتی
یک برنامه عملیاتی که برنامه سالانه نیز نامیده می گردد بر ترسیم فعالیت های عملیاتی روزانه تمرکز دارد که یک کسب و کار برای دستیابی به اهداف تاکتیکی باید تکمیل کند و بخشی از برنامه ریزی استراتژیک است. این نوع طرح مسئولیت های مدیریت بخش ها و کارکنان و نحوه یاری آنها به موفقیت کلی شرکت را توضیح می دهد. طرح عملیاتی شامل موارد زیر نیز می گردد:
- اهداف سازمان
- فعالیت های مورد احتیاج برای تکمیل اهداف
- منابع مورد احتیاج برای فعالیت
- احتیاجهای پرسنل
- مهلت های اجرایی
- فرآیندهای ردیابی پیشرفت
طرح های عملیاتی برای توجیه افزایش بودجه های عملیاتی که معمولا به صورت سالانه درخواست می گردد نیز کاربرد دارد.
طرح توسعه
برنامه توسعه یا رشد نیز از دیگر انواع طرح کسب و کار است و زمانی استفاده می گردد که یک شرکت در پی رشد است و توسعه به منابع بیشتری مانند سرمایه گذاری مالی مواد برای محصولات تازه و افزایش تعداد کارکنان احتیاج دارد. کسب و کارها می توانند به دلایل بیرونی یا داخلی برنامه های رشد ایجاد نمایند و اطلاعات متفاوتی را در بر گیرند.
برنامه های رشد خارجی زمانی نوشته می شوند که توسعه احتیاجمند یاری سرمایه گذاران خارجی باشد. این طرح ها شامل جزئیات بیشتر در خصوص شرکت می گردد تا سرمایه گذاران در خصوص تامین مالی توسعه شرکت تصمیم بگیرند. جزئیات مورد احتیاج در برنامه رشد خارجی طولانی است. بعضی از جزئیات مورد احتیاج عبارتند از:
- توضیحات کامل شرکت
- جزئیات کامل در خصوص خدمات یا محصولات
- پیشینه تیم مدیریت
- پیش بینی های مالی دقیق
- داده ها و تجزیه و تحلیل کامل تحقیقات بازار
- درخواست تامین مالی
- دستاوردهای قابل توجه شرکت
برنامه های رشد خارجی با این فرض نوشته می شوند که یک بانک یا سرمایه گذار اطلاعات کمی در خصوص شرکت داشته باشد بنابراین معمولا هر کاری را که یک طرح تجاری استاندارد انجام می دهد با جزئیات عمیق تر مانند یک طرح استارت آپ تا حد امکان شامل می گردد.
برنامه های رشد داخلی زمانی نوشته می شوند که رشد شرکت از عایدی خود کسب و کار تامین گردد. این طرح باید شامل هزینه های تقریبی و فروش پیش بینی شده باشد اما احتیاجی به پرداختن به جزئیات در خصوص شرکت یا محصول ندارد.
طرح جایگزین (what if)
این نوع طرح زمانی طراحی می گردد که یک کسب وکار در پی تامین مالی در نظر گرفتن خرید یا فکر کردن به یک حرکت احتمالا پرخطر دیگر است و در صورت مواجهه با شرایط کمتر از ایده آل احتیاج به داشتن برنامه ای برای بدترین سناریو دارد. یک طرح جایگزین نسبت به دیگر طرح ها رسمیت کمتری داشته و بیشتر به عنوان آلترناتیوی برای طرح تجاری اصلی عمل می نماید.
برای مثال اگر یک کسب وکار احتیاج به تامین مالی داشته باشد احتمالا یک برنامه رشد بسیار دقیق برای سرمایه گذاران بالقوه برای آنالیز دارند اما یک برنامه اضطراری هم دارند که کمترین شرایط ایده آلی را که کسب وکارشان ممکن است در آن قرار بگیرد را در نظر می گیرد؛ و اینکه چگونه می توانند فعالانه و راهبردی واکنش نشان دهند تا از بحران جلوگیری نمایند.
طرح های تجاری جایگزین بعلاوه به مدیریت یاری می نماید تا تأثیرات بالقوه اتخاذ تصمیم های تجاری بزرگ مانند توسعه نیروی کار افزایش قیمت محصول یا انتخاب ادغام با شرکت دیگر را در نظر بگیرد.
طرح یک صفحه ای
طرح یک صفحه ای هم یکی دیگر از انواع طرح کسب و کار است که مهم ترین بخش های یک طرح ناب را برجسته نموده و یک کسب وکار را خلاصه می نماید. این نوع طرح برای توضیح دادن به سرمایه گذاران و شرکای بالقوه در خصوص جزئیات اساسی شرکت استفاده می گردد. این طرح محصول یا خدمات شرکت را توضیح می دهد که چه کسی آن را به بازار هدف می برد و شامل پیش بینی فروش می گردد. بعلاوه شامل توضیحات شرکت است که ارزش ها و ماموریت شرکت را برجسته می نماید. این طرح با نام زمین تجاری نیز شناخته می گردد.
منبع: مجله شنبه