فرصت از دست رفته اقتصاد ایران طی سه دهه - وبلاگ معمای ویژه

به گزارش وبلاگ معمای ویژه، رشد مالی ایران کمتر از کشور های هم سطح درآمدی بوده است.

به گزارش فردای اقتصاد، طی سه دهه گذشته رشد فراوری سرانه کشور های پرعایدی 62 درصد بوده، اما کشور های میانه خیلی سریع تر رشد نموده اند؛ کشور های میانه به پایین (طبق طبقه بندی بانک دنیای) 126 درصد و کشور های میانه به بالا، 210 درصد رشد مالی داشته اند.

تئوری رشد هم می گوید در سطوح بالای عایدیی رشد مالی می تواند سخت تر گردد، در حالی که کم عایدی ها هنوز به میوه های توسعه که چیدنشان آسان تر است، دسترسی دارند. بعضی از مدل های مطرح رشد مالی با مطرح کردن بازده کاهنده، پیش بینی می نمایند که نوعی همگرایی بین رشد مالی کشور ها به وجود می آید. کشور های کم عایدی سریع تر رشد می نمایند و خود را به ثروتمند ها نزدیک می نمایند، در حالی که کشور های ثروتمند با سرعت کمتری عایدی خود را افزایش می دهند.

مقایسه شرایط کشور های میانه و پرعایدی در نمودار بالا هم نشان می دهد تا حدی این همگرایی اتفاق افتاده است. هر چند که کشور های کم عایدی احتمالاً تحت تأثیر شرایطی مثل دولت ورشکسته، جنگ داخلی یا ضعف های نهادی شدید در تله فقر به جای مانده اند و رشد مالی کمتری نسبت به سایر گروه ها -حدود 45 درصد- داشته اند.

مشکل برای ایران این است که رشد مالی هم مقدار پرعایدی ها بوده است، در حالی که سطح عایدیی در حدود میانه دنیا بوده است. این رشد پایین تر از هم گروه ها باعث شده ایران که مدت ها در گروه کشور های بالاتر از میانه بوده، حالا پایین تر از میانه باشد و از قافله عقب بماند. تداوم این شرایط به این معنا خواهد بود که ایران از میانگین کشور های میانه به پایین دنیا هم عقب تر بماند.

در نتیجه ایران نتوانسته از فرصت همگرایی رشد مالی در دنیا استفاده کند که به وسیله روند هایی مثل انتقال مقرون به صرفه تکنولوژی از کشور های پیشرفته به در حال توسعه ممکن تر هم شده بوده است. رشد مالی با نرخ مشابه کشور های پرعایدی بدین معناست که فاصله ایران از سال 1990 با این کشور ها تقریباً ثابت مانده است، در حالی که رقبا به سرعت سبقت گرفته اند.