کم آبی؛ مشکل جدی آذربایجان شرقی در سال های پیش رو ، از همین امروز به فکر صرفه جویی باشیم - وبلاگ معمای ویژه

به گزارش وبلاگ معمای ویژه، آذربایجان شرقی از استان هایی است که به علت قرار داشتن در منطقه سرد و خشک و با توجه به وقوع خشکسالی های متعدد در سال های اخیر با مشکل کمبود آب و کاهش ذخایر سفره های زیرزمینی روبرو شده است.

گروه استان های وبلاگ معمای ویژه، کم آبی و خشکسالی مسئله ای است که بسیاری از کشورهای جهان را با مسائل زیادی روبرو نموده، کشور ما هم با توجه به اقلیم خاصی که دارد نگرانی کم آبی یک نگرانی جدی است. کم شدن آب سدها و رودخانه ها و کم شدن بارندگی ها در کشور این هشدار را به مسئولان و مردم می دهد که باید به صورت جدی فکری برای روبرو با سال های کم آب پیش رو داشت.

استان آذربایجان شرقی هم از استان هایی است که به دلیل قرار داشتن در منطقه سرد و خشک و با توجه به بروز تغییرات اقلیمی گسترده و وقوع خشکسالی های متعدد در سال های اخیر با مشکل کمبود آب و کاهش ذخایر سفره های زیرزمینی روبرو شده است، موضوعی که مسائل بسیاری را برای مردم این استان به وجود آورده است.

خشکسالی های پی در پی، کاهش مستمر ذخیره مخازن سد ها، پایین آمدن سطح آب های زیرزمینی، استفاده حداکثری از منابع برای تامین آب شهر ها موجب شده تا زنگ خطر کم آبی در آذربایجان شرقی به صدا درآید.

در کنار این موضوع، کاهش بارندگی و افزایش دما هم سبب شده که ذخیره سدهای استان با کاهش آب ذخیره شده روبرو گردد. از سویی روش های غلط آبیاری و برداشت بی رویه از منبع آب زیرزمینی هم مشکل را در این استا دوچندان نموده است.

کاهش شدید بارش ها و شکل نگرفتن روان آب ها، مهمترین مشکل در حوزه آب استان

به گفته خلیل ساعی، مدیر کل مدیریت بحران آذربایجان شرقی کاهش شدید بارش ها و شکل نگرفتن روان آب ها مهمترین مشکل در حوزه آب استان است.

وی می گوید: امسال اگرچه بارش های سیل آسایی را در فروردین شاهد بودیم؛ اما بارش موثری در استان رخ نداد و متاسفانه پیش بینی ها حاکی از آن است که تا سرانجام بهمن هم نخواهد بود هم بارش چشم گیری نخواهیم داشت.

کاهش بیش از 20 درصدی بارش ها در استان

مطلبی فر، مدیر کل هواشناسی آذربایجان شرقی هم می گوید که پاییز امسال خشک ترین و گرمترین پاییزی بود که در طول 67 سال گذشته سپری کردیم و میانگین بارش های پاییز امسال در استان 58.5 میلی متر است که 21.6 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش نشان می دهد و البته این اندازه بارش نسبت به دراز مدت نشانگر کاهش 29.1 درصدی است.

گفته می گردد مصرف بیش از حد آب در منازل نقش مهمی در بحران کم آبی دارد تا جایی که کارشسان معتقدند مصارف خانگی آب حتی نقش مهمی در خشکی دریاچه ارومیه که این روزها به اسم نمادی برای نشان دادن کم آبی آذربایجان غربی شناخته می گردد، دارد.

مجموع زمین های کشاورزی آذربایجان شرقی حدود یک میلیون و 200 هزار هکتار است که 440 هزار هکتار آن در حوضه دریاچه ارومیه قرار گرفته است که بر اساس آمار موجود، بیش از 88 درصد آب استان در بخش کشاورزی مصرف می گردد.

لزوم فرهنگ سازی برای استفاده درست از آب

ایرانی فام، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی تاکید می نماید: تا به امروز 50 هزار هکتار از 250 هزار هکتار زمین مستعد اجرای سامانه های نوین آبیاری در استان به این سامانه ها مجهز شده اند و اجرای این طرح در حدود 10 هزار هکتار، در سه سال گذشته صورت گرفته است.

ایرانی فام ادامه می دهد: به منظور بهینه سازی مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، حقابه زمین های کشاورزی در این حوضه بر اساس برآورد مصرف سامانه های نوین آبیاری معین می گردد و تغییر و اصلاح الگوی کشت از راه چاره های اساسی در راستای تحقق این هدف است.

وی خاطرنشان می نماید: به همین منظور کشت 250 هکتار زعفران و 450 هکتار پسته به اسم کشت جایگزین محصولات با مصرف آب بالا همانند سبزی و صیفی، پیاز و هندوانه در زمین های حوضه دریاچه ارومیه محقق شده، ضمن اینکه کشت کلزا به اسم یکی از دانه های روغنی با مصرف آب کم از چند سال گذشته در زمین های حوضه دریاچه ارومیه شروع شده، اما همه روستائیان همکاری نمی نمایند از این رو در بخش فرهنگ سازی کوشش بیشتری ضروری است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اضافه می نماید: از ابتدای مهر امسال به گندمکاران توصیه کردیم کشت پاییزه را مدیریت و بیشتر به زمین های دیم تمرکز نمایند و اگر کشاورزانی هم تنها در زمین های آبی می توانند کشت نمایند، در سال زراعی نو، محصولات کم آب بر کشت نمایند.

وی ادامه می دهد: مصرف نمایندگان خانگی و ضعف فرهنگ مصرف آب، شستشوی خودرو در حیاط منزل یا محوطه مجتمع ها به جای رفتن به کارواش، آبیاری باغچه ها و فضای سبز با آب آشامیدنی، باز گذاشتن شیر آب هنگام شستشوی ظروف یا استحمام، استفاده از آب در تابستان برای تلطیف هوای محیط، شستن فرش و موکت و زیرانداز ها به جای مراکز قالیشویی در منزل، نمونه های شاخص هدر دادن آب به وسیله مشترکان خانگی است.

مردم آذربایجان شرقی روزانه 40 لیتر بیشتر از حد استاندارد آب مصرف می نمایند!

ایمانلو مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی می گوید: مصرف سرانه آب در استان برای هر نفر در شبانه روز 190 لیتر است در حالیکه میانگین استاندارد مصرف سرانه آب در کشور 150 لیتر است، از این رو شهفرایندان در این استان 40 لیتر در شبانه روز بیشتر آب مصرف می نمایند.

ایمانلو با اشاره به برخورداری 2 میلیون و 900 هزار نفر از خدمات آب آشامیدنی در استان ادامه می دهد: با توجه به افزایش دما و محدودیت منابع آب آشامیدنی در منطقه ها مختلف کشور و به تبع آن در استان و فرایند افزایش اندازه مصرف آب به ویژه در کلانشهر تبریز، در صورتی که شهفرایندان در مصرف آب مدیریت و صرفه جویی ننمایند، احتمال بروز نوسانات آبرسانی و کمبود آب قطعی است.

بهره گیری از تجارب بین المللی برای عبور از بحران آب

هاشمی مدیر عامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی تاکید می نماید: امروزه در جهان به ویژه در کشور های خشک مثل ایران، WATER GUIDE (حکمرانی و سیاست گذاری آب) یک مقوله جا افتاده است، به گونه ای که همه موارد استحصال، جمع آوری و مصرف آب معین می گردد و با یک برنامه مدون و بر اساس وضع جوی و احتیاج های موجود برای سهمیه بندی آب اقدام می گردد.

هاشمی ادامه می دهد: به همین دلیل ما سعی می کنیم با استفاده از تجارب 30 ساله استرالیا در قالب گفتگوی آب ایران و استرالیا ، زمینه آموزش ذینفعان اعم از بخش دولتی و خصوصی و مردم و نهایتا توجیه و مسئولیت پذیری همگانی فراهم گردد.

باید از همین امروز به فکر صرفه جویی باشیم

بدون شک مدیریت عرضه آب در سال آینده یکی از دغدغه های اصلی در استان آذربایجان شرقی خواهد بود و اگر راه چاره های اساسی هم طراحی گردد، به یقین برای سال آینده امکان اجرا شدن ندارد.

باید بدانیم اگر نگران جیره بندی محله ای، سهمیه بندی آب اعضای خانوار یا قطعی چند ساعته آب با برنامه ریزی قبلی در هر منطقه هستیم، باید از همین امروز به فکر صرفه جویی باشیم، چرا که بدون صرفه جویی 10 تا 20 درصدی، کمبود آب آذربایجان شرقی در امسال قطعی است.